Jump to content
Forum Windows-az.com

Şirkətinizlə birgə komyuteri satmayın


TΛNNΞЯ

Recommended Posts

Kompüterinizdəki bir faylı qalıcı olaraq silmək üçün zibil qutusuna atıb sonra içini boşaltmanın kafi olacağını, işi zəmanətə almağ içinsə kompüterinizə başdan sona format atmanın qəti həll olduğunu düşünürsünüzsə yanılırsınız….

 

Bu şəkildə silinən bir faylı geri gətirmək orta səviyyədə kompüter istifadə etməni bilənlər üçün olduqca asandır. Çünki bu üsulla sildiyinizi sandığınız fayllar əslində sabit diskinizdə vardır. Sabit diskin üzərindəki bir fayl silindiyi zaman, fayl adları və xüsusiyyətlərinin olduğu qisimdən silindi işarəs(n)i qoyular. Lakin bu qisimlər, üzərinə yeni məlumat yazılmadığı müddətcə köhnə məlumatları mühafizə edərlər. Fayl içərisindəki məlumatlar diskinizdə bibi/hələ dayandığı üçün verilən recovery (məlumat qurtarma) adı verilən (EasyRecovery, Recuva kimi) proqramlar ilə diskinizdəki format atılmadan əvvəlki məlumatlara belə çata bilərsiniz.

 

Kompüterinizdəki məlumatları silmək üçün FDISK, FORMAT və ya DELETE kimi standart əmrləri istifadə etdiyinizdə də silinən bu məlumatların bir şəkildə geri gətirilmə şansı hər vaxt vardır. Bir daha geri gəlməyəcək şəkildə silmə əməliyyatını reallaşdırmaq üçün qalıcı silmə digər bir deyişlə etibarlı silmə əməliyyatını reallaşdıran proqramlara ehtiyacınız var. Zənglə Verilən Nuker 2 , Freeraser, Lavasoft Filə Shredder, CHAOS Shredder, Active KillDisk, Eraser 5.7 və Mutilate Filə Wiper kimi proqramlar sabit disklərinizdəki məlumatları bir daha geri gətirilə bilməyəcək şəkildə silmənizi təmin edir.

 

Etibarlı və Qalıcı Olaraq Fayl Silmə

İşi gücü silinən və ya təxrib olan məlumatları qurtarmaq olan dünyada və Türkiyədə bir çox informasiya şirkəti var. Bu şirkətlər fiziki olaraq korlanmış, yanmış virus bulaşmış bir sabit diskdən belə məlumatları geri gətirilə bilirsə… Bizim kimi normal istifadəçilərin sonradan görülməsini istəmədiyimiz gizli sənədlərimizi geri çevrilmə qutusundan sağ basıb, "Geri Çevrilmə Qutusunu Boşalt" deməklə qalıcı olaraq silə bilməyəcəyi acı/ağrılı bir gerçəkdir. Məlumat qurtarma əməliyyatı üçün fayllarınızı qeyd etdiyiniz və ya yazılarınızı yazdığınız kompüterin markası, sabit diskin xüsusiyyəti əməliyyat sistemi və ya istifadə etdiyiniz proqramın Excel, Word ya da başqa bir proqram olması heç əhəmiyyətli deyil. Bu məlumatların kompüterinizin sabit diskində bir şəkildə yazılmış olması kafi. Yəni qeyd söz mövzusu isə geri gətirmə də söz mövzusu. Qalıcı məlumat silmə proqramlaşdırarının çoxu məlumatları silərkən sabit diskinizə Wipe Atma Metodları (silinən məlumatların üstünə dəfələrlə məlumat yazma) istifadə edərlər. Buna görə silinən məlumatları geri gətirmək istifadə edilən wipe metoduna görə ya qeyri-mümkün ya da çox çətindir.

 

Ən çox istifadə edilən Wipe metodları bunlardır:

 

Gutmann (35-Pas): Peter Gutmann alqoritmini istifadə edərək sabit disk üzərinə 35 dəfə üst üstə məlumat proqramı əməliyyatıdır. Bu əməliyyat ən etibarlı wipe üsuludur. Ancaq silmə əməliyyatı çox uzun sürər.

 

Schneier (7-Pass): Bruce Schneier's alqoritmidir. Gizli bir təsadüfi nömrə istehsalçı ilə faylı 7 dəfə üst üstə yazaraq wipelar. Çox etibarlı bir sistemdir. Əhəmiyyətli, gizli fayllara tətbiq olunmalıdır.

 

Dod-7 (7-Pass):Bu metod ABŞ Müdafiə nazirliyi fayl silmə sistemi Dod 5220.22İM ECE' dir. Bir faylı 7 dəfə üst üstə yazaraq wipelar.

 

Köhnə kompüterinizlə birlikdə şirkətinizin sirlərini də satmayın.

 

Millət olaraq yeni texnologiyaları izləmədə üstümüzə yox. Az qala hamımız 2 3 sənədə bir kompüterlərimizi məğlub oluruq. Yeni kompüteri satın alınca köhnə kompüterlərini kimisi tanış birinə hədiyyə edir, kimi ikinci əl bazarında satır, kimisi də nadirdə olsa ya zibilə atır ya da dəmir-dümürçüyə satır. Yaxşı satarkən və ya təyin edərkən məlumatlarımızı etibarlı bir şəkildə silə bilirikmi? Yoxsa köhnə kompüterimizi satarkən fərqində olmadan İnternetdə veb saytlarına girdiyiniz bir çox məlumatı, şirkətinizə aid sirləri, proyektlərinizi, şifrələrinizi hətta kredit kartı kimi xüsusi mahremiyet məlumatlarımızı da yanında hədiyyəmi edirik?

 

Əslində bir çox kompüterçi belə bu mövzuda kifayət qədər məlumata sahib deyil. Sizə məlumatlarınızın kimsənin əlinə keçməməsi üçün "Formatlayaq böyük qardaş, heç bir şey qalmaz" deyə bilirlər. Halbuki formatdan sonra belə bütün sabit diskdə qeyd etdiyiniz xüsusi şəkilləriniz, yazışmalarınız, kredit kartı məlumatlarınız, şirkət sirləriniz, şifrələriniz qısacası sizə aid hər şey geri gətirilə bilir.

 

Hələlik Türkiyədə çox duyul/eşidilməsə belə Amerikada ebay kimi hərrac saytlarında satılan ikinci əl hard diskləri satın alan bəzi fırıldaqçıların, məlumat qurtarma proqramlarını istifadə edərək bu disklərdə tapdıqları kredit kartı məlumatları ilə fırıldaqçılıq etdikləri bilinir.

Satmağı düşündüyünüz kompüterinizdəki məlumatları qalıcı olaraq silmək üçün nə etməliyik:

 

1. Əvvəlcə kompüterinizdəki bütün məlumatların ehtiyatlarını alın.

 

2. Əgər satacaq və ya birinə hədiyyə edəcəksiniz internetdən tapa biləcəyiniz qalıcı məlumat silmə proqramları ilə sabit diskdəki bütün veriliri silin. Ya da Low Level Format (aşağı səviyyəli formalama) ilə bütün məlumatlarınızı silə bilərsiniz. Bu əməliyyat sabit disk üzərindəki track deyilən izləri yenidən meydana gətirərək sabit diski fabrik çıxışı ilk halına gətirər.

Zibilə atmağı düşündüyünüz kompüterinizdəki məlumatları qalıcı olaraq silmək üçün:

 

1. Əvvəlcə kompüterinizdəki bütün məlumatların ehtiyatlarını alın.

 

2- Sabit diski istifadə edilə bilməyəcək şəkildə məhv edərək zibilə atın. Əgər mən bunları edə biləcək səviyyədə məlumat və bacarığa sahib deyiləm deyirsinizsə, bütün bu işləri professional şəkildə edən məlumat qurtarma və etibarlı məlumat silmə əməliyyatı edən informasiya şirkətlərindən dəstək alın.

 

Son olaraq əgər məlumatlarınızın çalın/oğurlanmasını istəmirsinizsə kompüterinizi təmirə göndərəcəyiniz zaman, ya sabit diskinizi söküb elə göndərin ya da əhəmiyyətli məlumatlarınızın ehtiyatını al/götürüb diskdəki məlumatlarını qalıcı olaraq sildikdən sonra təmirə göndərin

Link to comment
Share on other sites

Proqramlar telegramda
  • 9 ay sonra...

Sohbete katıl

Şimdi mesajını gönderebilir ve daha sonra kayıt olabilirsin. Bir hesabın varsa, hesabınla göndermek için şimdi oturum aç.

Misafir
Bu konuya yanıt ver...

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri yüklendi.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

  • loading...
×
×
  • Create New...